Dzięki wprowadzeniu Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii (CSIRE) znacząco wzrośnie konkurencyjność na rynku energii elektrycznej, a sprzedawcy będą mogli w większym stopniu proponować oferty dostosowane do indywidualnych potrzeb odbiorców energii. To będzie gamechanger na rynku energii.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) 1 lipca 2025 r. uruchomiły Centralny System Informacji Rynku Energii (CSIRE), który ma przyśpieszyć rozwój detalicznego rynku energii elektrycznej w Polsce.
– Z dumą mogę powiedzieć, że jako Axpo Polska jesteśmy pierwszą spółką obrotu energią, która uzyskała certyfikację CSIRE. Byliśmy gotowi już na pierwotny termin wdrożenia CSIRE, czyli 1 lipca 2024 r. – mówi Paweł Klepacki, manager ds. IT oraz transformacji cyfrowej w Axpo Polska.
Jak wyjaśnia, CSIRE oznacza standaryzację procesów wymiany danych, większą transparentność i przyspieszenie tych procesów.
Rynek energii elektrycznej jak rynek telekomunikacyjny
Paweł Klepacki to, co się dzieje na rynku energii, porównuje z tym, co się stało na rynku telekomunikacyjnym. Kiedyś przeniesienie numeru telefonu pomiędzy operatorami było bardzo czasochłonne, zajmowało ponad miesiąc. Jednocześnie było to kosztowne, jeszcze po 2000 r. kosztowało 50-60 zł – dlatego też klienci rzadko przenosili numery. Podobnie jest teraz na rynku energii. Bardzo mało klientów zdecydowało się na zmianę sprzedawcy, mimo że w tym przypadku nawet nie są ponoszone opłaty za zmianę.
Po zmianach na rynku w telekomunikacji przeniesienie numeru stało się możliwe w ciągu 24 godzin i to bez kosztów – w efekcie tego ilość zmian operatora wzrosła 14-krotnie – stwierdza Paweł Klepacki.
W jego ocenie to, co stanie się na rynku energii, będzie katalizatorem dużo częstszych zmian sprzedawcy energii, a w konsekwencji wymusi większą konkurencyjność na rynku.
– W Axpo Polska mamy szersze okno na świat niż inne spółki energetyczne w Polsce. W grupie Axpo jest wiele spółek obrotu energią, m.in. z Włoch i Hiszpanii, więc możemy porównywać się do tych krajów, gdzie systemy podobne do CSIRE już funkcjonują. Takie systemy pomagają w funkcjonowaniu spółek obrotu, ale zwiększają także konkurencyjność, co jest dobre dla klientów – podkreśla Kacper Lalasz, zastępca dyrektora sprzedaży do małych i średnich przedsiębiorstw w Axpo Polska.
Jak informuje, we Włoszech bez problemu można przenosić się od jednego do innego sprzedawcy energii w dowolnym momencie. W Hiszpanii dzięki temu, że sprzedawcy mają dostęp do historycznych danych klientów, są w stanie bardziej precyzyjnie prognozować potencjalne zużycie energii przez klienta. Wówczas można zaoferować niższą cenę energii, gdyż jest mniejsze ryzyko dla spółki obrotu, która ponosi koszty odchylenia rzeczywistego zużycia od prognozy klienta.
– Do nas często przychodzą klienci, którzy posiadają tylko dwie faktury, a na podstawie dwóch faktur, w przypadku biznesu, który nie ma stabilnego profilu zużycia, trudno jest przewidzieć, jak będzie wyglądało zużycie energii w długim terminie. Nie wiemy np., czy latem nie ma dużego zużycia energii przez klimatyzatory, a w zimie nie ma dużego zużycia energii spowodowanego działaniem pomp ciepła. CSIRE powinno pozytywnie wpłynąć na dokładność wyceny oferty dla klienta końcowego – zaznacza Kacper Lalasz.
Małe i średnie firmy rzadziej zmieniają sprzedawcę energii niż duże
Z danych URE wynika, że od 2007 r., kiedy wprowadzono taką możliwość w Polsce, do końca pierwszego kwartału 2025 r. sprzedawcę energii zmieniło już ponad milion odbiorców, z czego ponad 792 tys. to odbiorcy w gospodarstwach domowych (grupy taryfowe G), a ponad 264 tys. to odbiorcy grup taryfowych A, B i C.
Naturalną tendencją jest to, że odbiorcy posiadający największe zużycie energii zmian sprzedawcy dokonują najwięcej. Ponad 80 proc. klientów najwyższych taryf już dokonało przynajmniej jednej zmiany sprzedawcy energii.
W przypadku odbiorców o średnim zużyciu te zmiany są dużo rzadsze, a w małych firmach te statystyki są bardzo niskie. Mamy też grupę odbiorców domowych, gdzie niewielki procent zmienił swojego sprzedawcę energii.
– Wierzymy, że CSIRE ułatwi proces przenoszenia się przede wszystkim dla użytkowników domowych oraz mikro- i małych przedsiębiorstw, gdzie do tej pory zmian sprzedawców jest jeszcze stosunkowo niewiele – prognozuje Kacper Lalasz.
Krok w stronę pełnej cyfryzacji rynku energetycznego w Polsce
Wprowadzenie CSIRE to również ważny krok w kierunku pełnej cyfryzacji rynku energetycznego w Polsce.
– Dostosowanie się do wymagań CSIRE to była duża zmiana, która dotknęła cały ekosystem IT. Zmiany konieczne były np. przy wymianie danych oraz integracji. Trzeba było zapewnić interoperacyjność CSIRE z naszymi systemami, w warstwie integracji trzeba było poprawić przepływ danych w wewnętrznych systemach firm, które musiały się dostosować do CSIRE – dodaje Paweł Klepacki.
Ważnym wyzwaniem jest zmiana w analityce danych: tych danych teraz będzie o wiele więcej, one będą ustandaryzowane, więc niezbędna jest analiza, która pozwala lepiej zrozumieć potrzeby klientów, a w konsekwencji lepiej ich profilować i dostosowywać oferty do ich indywidualnych potrzeb. To też był duży obszar inwestycyjny.
Poza integracją oraz analityką ważnym obszarem wymagającym również sporych inwestycji było bezpieczeństwo danych. Tych danych jest więcej, więc ryzyko wycieków wzrasta.
– Do integracji, analityki, skalowalności oraz bezpieczeństwa warto dodać jeszcze jeden ważny aspekt – zarządzanie kosztami. Dostosowanie się do wymagań CSIRE i przebudowa własnej infrastruktury IT wymagały sporych inwestycji, a w ślad za nimi pojawiła się konieczność lepszego zarządzania kosztami tej zmodernizowanej infrastruktury. Już na etapach testów CSIRE mieliśmy doświadczenie, że koszty wymknęły się ponad miarę, co pokazuje, jak aspekt zarządzania kosztami jest ważny – podkreśla Paweł Klepacki.
Mniejsze spółki obrotu mogły poczynić relatywnie niewielkie inwestycje, ponieważ mogą one korzystać z CSIRE za pomocą portalu użytkownika profesjonalnego.
Jednak średnie i duże spółki obrotu poczyniły znaczące inwestycje, liczone w mln zł. W przypadku spółki obrotu średniej wielkości nakłady na dostosowanie się do CSIRE mogły wynieść kilka mln zł, w przypadku dużych grup energetycznych mogło to być kilkanaście mln lub nawet kilkadziesiąt mln zł. Oprócz nakładów inwestycyjnych konieczne do ponoszenia będą nakłady operacyjne (OPEX), które również wzrosły.
Katalizator zmian i rewizja procesów biznesowych
Wdrożenie CSIRE będzie katalizatorem zmian i rewizji procesów biznesowych.
– Jestem pewien, że wszystkie spółki energetyczne zdają sobie z tego sprawę. Patrząc z punktu widzenia szefa linii biznesowej średnich i małych przedsiębiorstw, widzę duże korzyści dla klienta z wdrożenia CSIRE. Klient będzie wiedział dokładnie, w jaki sposób będzie dokonywana zmiana sprzedawcy, jaka będzie pewność tego, że zmienił on umowę zgodnie z terminem zakończenia dotychczasowej umowy, da również klientowi spójność danych na fakturach dystrybucyjnych i sprzedażowych – przekonuje Kacper Lalasz.
Podkreśla, że dzięki centralnemu systemowi regulator będzie miał możliwość obserwowania, czy wszyscy uczestnicy rynku postępują zgodnie z wyznaczonym standardem.
– CSIRE to katalizator zmiany procesów biznesowych. To nie tylko dostosowanie procesów biznesowych do CSIRE, ale także okazja do ich optymalizacji. CSIRE ze względu na dużo większą dostępność danych sprawia, że warto spojrzeć na rynek nowym okiem, optymalizując procesy biznesowe i zastanowić się, jaką będą one przynosić wartość klientowi – zapewnia Paweł Klepacki.
Przypomina, że do tej pory brakowało standaryzacji wymiany danych z OSD, zwłaszcza małe OSDn (operatorzy systemu dystrybucyjnego niepublicznego) dostarczały te dane w bardzo różnych formatach. Wprowadzenie CSIRE przyniesie jeden standard tych danych i w konsekwencji przyspieszy wiele procesów, które są bardzo istotne dla klienta końcowego, jak np. pobieranie danych z licznika, niezbędnych do wystawiania faktur.
– Jeżeli mamy np. klienta posiadającego kilka tys. punktów poboru w całej Polsce, w tym także w małym OSD, gdzie jest np. jedna galeria handlowa, to musimy mieć GUD, którą trzeba negocjować wiele miesięcy. Ten mały dystrybutor również najczęściej nie ma odpowiednich systemów informatycznych, więc przekazywanie odczytów licznika odbywa się tak, że wysyła je nam nawet mejlem z plikiem Excel i potem ręcznie przenosimy to do naszych systemów. Do tej pory istniał spory problem braku standaryzacji wymiany danych z OSD. Dzięki CSIRE będzie jedna platforma standaryzująca wiele procesów, co powinno przynieść wymierne oszczędności obsługowe – podkreśla Kacper Lalasz.
Sztuczna inteligencja w służbie rynku energii
Jednym z najmodniejszych pojęć w gospodarce, także w branży energetycznej, jest sztuczna inteligencja. Ta moda nie zawsze przekłada się jednak na konkretne efekty, ale w przypadku rynku energii pozytywne zmiany mają być jasno widoczne.
– Sztuczna inteligencja jest czymś nowym, szczególnie jeżeli weźmiemy pod uwagę niedojrzałość cyfrową polskiej energetyki. Mamy na razie wczesną fazę rozwoju sztucznej inteligencji, jeżeli porównamy ją do życia człowieka, to dopiero raczkujemy. Efektywne wykorzystanie AI wymaga dużej dojrzałości cyfrowej, której jako branża nie mamy – wyjaśnia Paweł Klepacki.
Wykorzystanie AI wymaga też dużych zbiorów danych, które dzięki CSIRE spółki obrotu będą posiadały.
– Nasze doświadczenia z innych rynków pokazują, że istnieje duży potencjał wykorzystania AI przede wszystkim w dwóch obszarach: szeroko pojętej obsłudze klienta, gdzie można mierzyć jakość obsługi i satysfakcję klienta. Tego typu rozwiązania są już wykorzystywane w grupie Axpo, np. w Portugalii. Do tego dochodzi duży potencjał automatyzacji wewnętrznych procesów za pomocą AI. Na dziś widać, że sztuczna inteligencja na pewno zmieni rzeczywistość, w której jesteśmy, tylko nie wiemy jeszcze, jak to będzie dokładnie wyglądało. Patrząc także na inne sektory, nie zawsze widzimy klarowność wartości biznesowej, jeśli chodzi o wykorzystanie AI. Śledząc statystyki rynkowe, widzę, że największym kłopotem jest znalezienie oczywistych przykładów biznesowych udanego wykorzystania AI – dodaje Paweł Klepacki.
Źródło: wnp.pl
Dodaj komentarz